Zdefiniowanie pojęcia niepełnosprawności jest trudne, gdyż trudne do dokładnego określenia są granice między sprawnością a niepełnosprawnością. Według definicji WHO „osoby niepełnosprawne to osoby o naruszonej sprawności psychofizycznej, powodującej ograniczenia funkcjonalne sprawności lub aktywności życiowej w stopniu utrudniającym pełnienie właściwych dla nich ról społecznych”.
W polskim prawie pojęcie „osoba niepełnosprawna” pojawiło się w 1982r. w Uchwale Sejmu w sprawie inwalidów i osób niepełnosprawnych. W następnych latach podejmowane były próby zdefiniowania pojęcia „osoba niepełnosprawna”. Wymienić tu należałoby definicję opracowaną w 1996r. przez grupę specjalistów powołanych do tego celu przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. Definicja ta brzmi: „Niepełnosprawną jest osoba, której stan fizyczny /lub/ psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia wypełnienie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z przyjętymi normami prawnymi i społecznymi”. Podobna definicja zawarta jest w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych. Najnowsza i będąca w powszechnym użyciu jest definicja zawarta w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 97 poz. 160 z późn. zm.):
„Niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnienie ról społecznych a w szczególności ogranicza zdolności do wykonywania pracy zawodowej”.
Najważniejszymi przyczynami powstawania niepełnosprawności są:
- urazy, zatrucia i wypadki, w tym wypadki przy pracy,
- choroby układu sercowo-naczyniowego, zwłaszcza na tle miażdżycowym,
- cukrzyca,
- choroby nowotworowe,
- choroby psychiczne i negatywne skutki dotyczące higieny życia i jakości zdrowia psychicznego,
- niewłaściwa lub niedostateczna opieka przed i popołogowa nad matką i dzieckiem,
- choroby genetyczne, uszkodzenia centralnego układu nerwowego, wady wzroku, utrata zdrowia wskutek różnych szkodliwości występujących w środowisku pracy i zamieszkania,
- choroby zakaźne i inwazyjne,
- zanieczyszczenie środowiska naturalnego.
Niepełnosprawność różnego rodzaju i stopnia jest zjawiskiem dość powszechnym, ponieważ dotyczy około 15-20 % populacji. W związku z tym należy podejmować działania zmierzające do ograniczenia jej negatywnych skutków.
Zadania z zakresu pomocy społecznej w sposób najbardziej bezpośredni w kontakcie z klientem realizowane są w jednostkach organizacyjnych samorządu gminnego i powiatowego. W gminie jednostką odpowiedzialną za ich realizację są ośrodki pomocy społecznej, w powiecie – powiatowe centra pomocy rodzinie.
|